Sarrazin për Kurtin e Vucicin: Ndërkombëtarët janë të zemëruar me ta, zgjedhjet e reja janë hap pozitiv

Situata në Kosovë është jashtëzakonisht e tensionuar pas shpërthimeve të fundit të dhunës. Perëndimi ka frikë nga përshkallëzimi i mëtejshëm. Manuel Sarrazin, përfaqësuesi special për Ballkanin Perëndimor, pranon se BE-ja ka bërë gabime, bën thirrje për sens të përbashkët nga të dyja palët dhe ëndërron për bashkëjetesë atje, si dhe në Bashkimin Evropian, transmeton Gazeta Metro.

---

Sarrazin në një intervistë për ‘Table Berlin” ka folur edhe për për situatën në veri, ku ndër tjerash ka deklaruar se ende është jashtëzakonisht e paqëndrueshme.

Po ashtu, i dërguari special për dialogun Kosovë-Serbi, ka thënë se zgjedhjet në veri, do të ishin një hap pozitiv.

Ndërsa për gjuhën që liderët e të dy vendeve e përdorin ndaj njëri-tjetrit, pra Kurti e Vucic, Sarrazin ka deklaruar se komuniteti ndërkombëtar është i zemëruar rreth kësaj.

Intervista e plotë: 

Zoti Sarrazin, sa e rrezikshme është situata?

Situata është e qetë për momentin, por ende jashtëzakonisht e paqëndrueshme. Çështja qendrore është dhe mbetet e pazgjidhur, se si mund të arrihet përfaqësimi dhe administrimi në pjesën e veriut të Kosovës të banuar kryesisht nga serbët e Kosovës dhe integrimi i plotë në strukturat shtetërore kosovare. Kjo pyetje çon gjithmonë në përshkallëzime, dhe më e fundit ishte veçanërisht e dhunshme.

A e ndryshojnë sulmet brutale ndaj ushtarëve të KFOR-it misionin – dhe ndoshta edhe shanset për afrim?

Sulmet ishin të tmerrshme, ushtarët e prekur të KFOR-it nga Italia, Hungaria dhe Moldavia u goditën rëndë. Mund të falënderojmë vetëm ushtarët, misioni ishte jashtëzakonisht i rëndësishëm. KFOR-i u vendos mes palëve dhe kështu parandaloi shumë më keq.

Çfarë shkopinj?

Palët në konflikt tashmë kanë humbur një pjesë të madhe të besimit. Pavarësisht kësaj, nuk kam asnjë dyshim se KFOR-i do të vazhdojë të luajë rolin e tij me mençuri dhe vendosmëri. Ka një mandat të qartë dhe nuk ka ndryshuar.

Para përshkallëzimit, BE-ja dhe SHBA-ja rekomanduan që lidershipi kosovar të mos e vendosë menjëherë në fron kryetarin e komunës, i cili në fakt ishte zgjedhur nga një pakicë e vogël. Pse u injoruan paralajmërimet?

Sepse qeveria kosovare e Albin Kurtit po insiston në të drejtën e saj për të zbatuar kryetarët e saj të zgjedhur pas konflikteve të përsëritura. Kemi bërë thirrje për maturi. Problemi është se përderisa shumica etnike serbe në këto katër komuna veriore nuk merr pjesë në zgjedhje, problemi nuk do të zgjidhet. Formalisht, qeveria e Kosovës mund të thotë se insiston në rezultatet e zgjedhjeve; Në fakt, serbët kundërshtojnë se zgjedhjet në të cilat kanë marrë pjesë vetëm tre për qind nuk mund të jetë përfaqësim i pranueshëm.

Tingëllon si një ndalesë.

Kështu është. Megjithatë, hapin në balancimin e interesave, i cili e nxit këtë nga pala serbe, e konsideroj gabim. Në një përfundim tjetër ka dalë kryeministri Kurti.

Ç’pritet më tej?

Fillimisht, më duhet të them atë që i thashë drejtpërdrejt kryeministrit Kurti: secili është përgjegjës për veprimet e veta. Natyrisht, presidenti serb Aleksander Vuçiq ka mbjellë mosbesim shtesë me deklaratat dhe sjelljen e tij votuese në Këshillin e Evropës javët e fundit. Megjithatë, vendimi i qeverisë së Kosovës për të rrezikuar këtë përshkallëzim duke i çuar kryetarët e komunave në bashki me një përcjellje të fuqishme policore është një gabim për të cilin ajo mban përgjegjësi politike.

Çfarë duhet të ndodhë tani?

Një gjë është tashmë e qartë: dialogu i udhëhequr nga BE duhet të vazhdojë me avull të plotë. Ne e mbështesim plotësisht të dërguarin special të BE-së, Miroslav Lajçak. Për t’u larguar nga situata e vazhdueshme e krizës tani, zbatimi i marrëveshjes bazë midis dy vendeve, të rënë dakord në shkurt dhe mars, duhet të përparojë përfundimisht. Kancelarja Scholz dhe presidenti Macron i mbështetën prerazi këto përpjekje për dialog në bisedimet e përbashkëta me krerët e shteteve nga Kosova dhe Serbia të mërkurën në Moldavi. Prioriteti këtu është kthimi në tryezën e bisedimeve, qetësimi i situatës në veri, vazhdimi i zgjedhjeve të reja në komunitete dhe zbatimi i marrëveshjes bazë.

Cila është përgjegjësia e palës serbe? 

Nuk mund ta thuash këtë në përgjithësi. Ka nga ata që e kanë marrë mendjen, që janë përzier dhunshëm me demonstruesit para bashkisë. Ata, natyrisht, mbajnë përgjegjësi për sulmet ndaj KFOR-it dhe policisë, veçanërisht ndaj atyre që kryen krime të dhunshme. Nuk duhet të gënjejmë se këta ishin vetëm qytetarë të Mitrovicës së Veriut. Ata nuk ishin.

Nga erdhi tjetër ajo?

Aty ka pasur huliganë, të cilët kanë ardhur edhe nga Serbia në veri të Kosovës, të cilët dinë saktësisht se si të veprojnë brutalisht kundër palës tjetër. Por duhet kujtuar gjithashtu se protestat paqësore që po i shohim prej disa ditësh janë përkrahur gjerësisht nga popullata serbe e Kosovës në veri. Sidomos në shoqërinë civile në Mitrovicën e Veriut, të cilët në asnjë mënyrë nuk i përkasin huliganëve thuajse profesionistë.

Cfare do te thote ajo?

Politikanët kosovarë duhet të marrin seriozisht se veprimet e tyre refuzohen më gjerësisht në veri sesa mendojnë – dhe se ekziston një shoqëri civile serbe e Kosovës që nuk mbështetet në dhunë.

Si dëshironi të ndërtoni një urë ndërmjet lidershipit kosovar dhe pjesës civile, paqësore të popullatës serbe?

Kam frikë se për momentin është thyer shumë porcelani. Ne kemi qenë shumë të përkushtuar për çështjen e dialogut të brendshëm për shumë vite; ne duam të bindim dhe mbështesim qeverinë kosovare që të bashkëpunojë me popullatën serbe. Ne kemi kontakte të ngushta me shoqërinë civile. Por ne nuk mund ta bëjmë të vetëm, qeveria e Kosovës duhet të bëjë diçka për këtë. Aq më tepër që Prishtina e di se Gjermania e ka njohur Kosovën dhe nuk lë asnjë dyshim për sovranitetin e institucioneve shtetërore kosovare në mbarë territorin kombëtar. Në të njëjtën kohë, nuk do të dëmtonin as sinjalet e duhura nga Beogradi për një bashkëjetesë më të mirë të grupeve etnike.

A do të fitohej Serbia për paqen e vërtetë?

Mendoj se është e qartë për çdo person në Serbi se Bashkimi Evropian përfaqëson të ardhmen e duhur për Serbinë. Argumenti i kundërshtarëve për t’iu kthyer palëve të tjera si Rusia ose për të mbetur jashtë BE-së si një Serbi gjoja e fortë është tërheqëse vetëm kur besimi në arritjen reale të qëllimit është shumë i vogël.

Çfarë do të thotë kjo për Berlinin dhe Brukselin?

Nga njëra anë, duhet të reagojmë qartë dhe ashpër ndaj ngjarjeve. Me një adresë dhe pritshmëri të pagabueshme nga të dyja palët: Nuk mund të qëndrojë ashtu siç është; të dyja palët duhet të lëvizin. Përshtypja ime është se kancelari dhe presidenti francez e bënë këtë në Kishinau. Nga ana tjetër, ne duhet të tregojmë se një zgjidhje paqësore mund të ketë sukses vetëm nëse çështja e përkatësisë në një grup etnik ose kombësie ose kush jeton në cilën anë të një kufiri nuk luan më një rol në të ardhmen, sepse të gjithë në të dyja anët. i këtij kufiri i përket BE-së. Kjo është shumë e krahasueshme me mënyrën se si Gjermania arriti ta bëjë këtë pas 1945 përmes integrimit evropian.

Ka raportime se zgjedhjet lokale mund të përsëriten në veri të Kosovës. A është kjo mundësi që edhe shoqëria civile të votojë një pjesë e popullatës serbe?

Ky do të ishte një hap shumë pozitiv. Pas shtyrjes së parë të zgjedhjeve lokale, ne bëmë gjithçka për t’i bindur serbët e Kosovës që të marrin pjesë në zgjedhje. Thjesht kam frikë se nuk do të jetë e lehtë.

A ka një vendim nga Perëndimi për të cilin ju thoni sot: duhet ta kishim bërë ndryshe? 

BE sigurisht që ka bërë gabime duke mos i dhënë një vitrinë mjaft të fortë perspektivës së anëtarësimit në BE. Njerëzit e Ballkanit Perëndimor duan të jenë pjesë e BE-së dhe ndihen të lënë në radhë. Ndonjëherë vetë BE-ja ishte shumë e lodhur; herë që nuk i mbajti premtimet për çështjet e zgjerimit. Por kjo nuk është justifikim për faktin se politikanët në rajon, por edhe në Kosovë dhe Serbi, kanë lënë të kalojnë reformat e nevojshme. Dhe çfarë ndodh: Gjithnjë e më shumë njerëz po migrojnë. Ky nuk është problem për ne, por për vetë vendet.

Anasjelltas, a ka pasur një moment kur duhet të ishit më vendimtar?

Po. Ishte një gabim i madh që gjithmonë verbalisht shpallnim suksese në mes, pra qasje të vogla e më të mëdha, por asnjëherë nuk i vendosnim me shkrim. Të dyja palët duhet të ishin bindur që kjo të ratifikohej në parlamentet e tyre. Pastaj ata mund të kenë debatuar në parlamente. Por në fund, miratimi dhe marrëveshja do të kishin marrë një angazhim krejtësisht tjetër. Besueshmëria do të ishte shumë më e madhe.

A mund të kishte funksionuar kjo?

Keshtu mendoj. Sigurisht që mund të kishte dështuar. Por mendoj se presidenti Vuçiq do ta kishte arritur në Beograd dhe kryeministri Kurti në Prishtinë. Domethënë, kur vendi përballet me një vendim real dhe asgjë nuk mbetet në mjegull. Përveç kësaj, Kurti dhe Vuçiq do të duhet të tregojnë ngjyrat e tyre për të gjitha pasojat.

Dhe tani?

Tani shohim se si të dyja palët sillen shumë ngjashëm, duke e quajtur njëri-tjetrin fashistë, terroristë e të ngjashme. Dhe shpjegoni se komuniteti ndërkombëtar është shumë i zemëruar me ta dhe po i zhgënjehet. Ky nuk është toni me të cilin ju bëni të mundur paqen. /gazetametro.net